Three war vets, one good leg: Amputees climb Kilimanjaro

သံုးေယာက္ေပါင္းမွ ေၿခေထာက္အေကာင္းတစ္ေခ်ာင္း....
သုိ ့ေသာ္ ကီလီမန္ဂ်ာရုိေတာင္ထိပ္တက္ႏုိင္ခဲ ့ေလၿပီ...

ယံုႀကည္ခ်က္ခုိင္ခုိင္မာမာ၊ မေလ်ာ ့ေသာဇြဲလံု ့လနဲ ့ႀကဳိးစားယင္ အားလံုးနီးပါးၿဖစ္နုိင္ပါတယ္...

အေမရိကန္နုိင္နုိင္ငံက စစ္ၿပန္သံုုးေယာက္ ဟာမတူညီတဲ ့စစ္ပဲြသံုးပဲြမွာ ပါ၀င္တုိက္ခုိက္ခဲ ့ရၿပီး ၎တုိ ့
ရဲ ့ေၿခေထာက္မ်ားဆံုးရွဳံးခဲ ့ႀကရလို ့သံုးေယာက္ေပါင္းကာမွ ေၿခေထာက္တစ္ေခ်ာင္းသာ အေကာင္းပ
တိက်န္ပါေတာ ့တယ္...
ဒါေပမယ္ ့၎တုိ ့ရဲ ့ခ်ဴိ ့တဲ ့သည္ ့ေၿခလက္အဂၤါမ်ားက ၎တုိ ့ကုိ အာဖရိကတုိက္ရဲ ့အၿမင္ ့ဆံုးေတာင္
ထြတ္ၿဖစ္တဲ ့ကီလီမန္ဂ်ာ၇ုိေတာင္ထိပ္ကုိေအာင္ၿမင္စြာတက္ေ၇ာက္နုိင္ဖုိ ့ကုိေတာ့မဟန္ ့တားနုိင္ခဲ ့ပါ
ဘူး....
အာဖဂန္နစၥတန္၊ အီ၇တ္ႏွင္ ့ဗီယက္နမ္ စစ္ၿပန္ သံုးေယာက္တုိ ့ဟာေက်ာက္ခဲ ့အက်ဴိးအေႀကအပိုင္းအ
စေတြနွင္ ့ၿပည္ ့ေနသည္ ့ေတာင္တက္လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ တုိက္ေတနီယမ္သတၱဳမ်ား၊ ကာဗြန္ဖုိင္ဘာမ်ား
ၿဖင့္ၿပဳလုပ္ထားသည္ ့ေၿခေထာက္အတုငါးေခ်ာင္း၊ ေၿခေထာက္အစစ္တစ္ေခ်ာင္း တုိ ့ၿဖင္ ့ကုတ္ၿခစ္တြယ္
ကပ္ၿပီး ပင္ပန္းခဲယင္းစြာၿဖင္ ့တန္ဇန္းနီးယားနုိင္ငံရွိ ကီလီမန္ဂ်ာရုိေတာင္ထိပ္ကုိ ေအာင္ၿမင္စြာတက္နုိင္
ခဲ ့ႀကပါတယ္...
ေတာင္တက္လမ္းခရီးတစ္ေလွ်ာက္ ၎တုိ ့ဟာ အႀကိမ္ႀကိမ္ေၿခေခ်ာ္က်ခဲ ့ရပါတယ္...ရြဲ ့ေစာင္းကာအ
ဆင္မေၿပၿဖစ္ေနတဲ ့ဖိနပ္ေတြကုိၿပန္လည္တည္ ့မတ္ဖုိ ့၎တုိ ့ရဲ ့ေၿခတုေတကုိအႀကိမ္ႀကိမ္ၿဖဳတ္ခဲ ့၊ တပ္
ခဲ ့ႀကရပါတယ္...
ေၿခာက္ရက္ႀကာဇြဲ၊ လံု ့လနွင္ ့တက္ေရာက္ခဲ ့အၿပီးမွာေတာ ့သူတုိ ့ဟာ ေပေပါင္း ၁၉၃၄၀ ( ၅၈၉၅ မီ
တာ ) ၿမင္ ့တဲ ့အာဖရိကတုိက္ရဲ ့အၿမင္ ့ဆံုးေတာင္ထိပ္ေပၚကုိေရာက္ရွိခဲ ့ပါေတာ့တယ္...
" အေမရိကန္ၿပည္သူမ်ားကုိ ကြ်န္ေတာ္တုိ ့သိေစခ်င္တာကေတာ့ ဘယ္လုိပဲ ( ဘ၀မွာ ) အားနည္းခ်က္၊
မသန္စြမ္းခ်က္ေတြရွိေနပါေစ သင္ဟာ လဳွပ္ရွားစြမ္းေဆာင္နုိင္တယ္ ဆုိတာပါပဲ..." လုိ ့ေတာင္ထိပ္ကုိ
ေအာင္ၿမင္စြာတက္ေရာက္နုိင္ခဲ ့သူ သံုးဦးထဲကတစ္ဦးအပါအ၀င္ၿဖစ္တဲ ့ဗီယက္နမ္စစ္ပဲြမွာ ၎ရဲ ့ေၿခ
ေထာက္တစ္ေခ်ာင္းဆံုးရွဳံးခဲ ့တဲ ့အသက္ ၆၂ ႏွစ္အရြယ္ရွိ အေမရိကန္နုိင္ငံ၊ ေမရီလင္းၿပည္နယ္၊ အယ္လီ
ေကာ ့ၿမဳိ ့မွေနထုိင္သည္ ့၊ အေမရိကန္မသန္းမစြမ္းအားကစားအဖဲြ ့၏ အမွဳေဆာင္ဒါရုိက္တာလည္းၿဖစ္
သူ ေကာ ့ေဘာင္ယာ ကေၿပာႀကားခဲ ့ပါတယ္...
"မ်ဴိးဆက္ႏွစ္ဆက္ကလူသံုးေယာက္ေပါင္းမွ ေၿခေထာက္တစ္ေခ်ာင္းသာအေကာင္းရွိတဲ ့ စစ္ပဲြသံုးပဲြၿပန္
ဒုကၡိတသံုးေယာက္ေတာင္ ကီလီမန္ဂ်ာရုိေတာင္ထိပ္ကုိတက္နုိင္ခဲ ့ယင္ ကြ်န္ေတာ္တုိ ့ရဲ ့မိတ္ေဆြ မသန္
မစြမ္းသူေတြဟာလည္း ဘာၿဖစ္လုိ ့ေတာင္ေတြမတက္နုိင္ရမွာလည္း၊ ဘာၿဖစ္လုိ ့စက္ဘီးေတြဆုိင္ကယ္
ေတြမစီးနုိင္ရမွာလည္း၊ ဘာၿဖစ္လုိ ့ေရမကူးနုိင္ရမွာလည္း၊ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ ့မိသားစုဘ၀ကုိ ( အခက္
အခဲေတြရင္ဆုိင္ၿဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ) ဘာၿဖစ္လုိ ့မတည္ေဆာက္နုိင္ရမွာလည္း ..." လို ့၎ကေၿပာႀကားခဲ ့ပါ
တယ္...

၎တုိ ့သံုးေယာက္ထဲက အသက္အငယ္ဆံုးၿဖစ္သူ ၂၆ ႏွစ္ရွိ ေနးလ္ဒန္ကန္ဟာ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ အာဖဂန္
နစၥတန္ စစ္ေၿမၿပင္ရဲ ့လမ္းေဘးတစ္ခုဗံုးေပါက္ကြဲမွဳမွာ ေၿခေထာက္ႏွစ္ဖက္စလံုးဆံုးရွဳံးခဲ ့ရတာၿဖစ္ပါတယ္...
ကုိလုိရာဒုိၿပည္နယ္၊ ဒန္ဘာ အရပ္သား ေနးလ္ဟာ လြန္ခဲ ့တဲ ့ႏွစ္ကလည္း အဆုိပါ ကီလီမန္ဂ်ာရုိေတာင္
ထိပ္ကုိတက္ဖုိ ့ႀကဳိးစားခဲ ့ပါေသးတယ္...ဒါေပမယ္ ့မေသခ်ာ၊ မတိက်တဲ ့လမ္းေႀကာင္းခရီးစဥ္ စီစဥ္ခဲ ့မွဳ၊
အခ်ိန္မယူပဲ အမ်ားနည္းတူရက္အနည္းငယ္အတြင္းအလ်င္အၿမန္တက္နုိင္ဖုိ ့ႀကဳိးစားခဲ ့တာေႀကာင္ ့မ
ေအာင္မၿမင္ၿဖစ္ခဲ ့ရပါတယ္...

ကီလီမန္ဂ်ာရုိေတာင္၏ ရွဳေမာဖြယ္အလွ...
Photo by Petr Vondracek.

ဒီတစ္ႀကိမ္မွာေတာ ့သီးသန္ ့လမ္းညႊန္က စစ္ၿပန္စစ္မွဳထမ္းေဟာင္းရဲေဘာ္မ်ားအတြက္ အထူးသီးသန္ ့
လမ္းေႀကာင္းကုိေရြးခ်ယ္စီစဥ္ေပးခဲ ့ပါတယ္...
သူတုိ ့အုပ္စုဟာ သံုးေလးရက္ပဲ အခ်ိန္ယူမယ္ ့အစား ေၿခာက္ရက္မွ်ႀကာေအာင္အခ်ိန္ယူၿပီးတက္ေရာက္ခဲ ့
ကာ မသန္မစြမ္းသူမ်ားအတြက္ အထူးခြင္ ့ၿပဳခ်က္လည္းရယူခဲ ့ပါတယ္...
အၿမင္ ့ေပ ၁၉၀၂၀ ( မီတာ ၅၈၀၀ ) မွာလည္းညအိပ္ခြင္ ့ေတာင္းခဲ ့ႀကပါတယ္...လြန္ခဲ ့တဲ ့စေနေန ့မွာ
ေတာ့ ၎တုိ ့ဟာ ေတာင္ထိပ္ကုိေရာက္ရွိခဲ ့ႀကပါေတာ့တယ္...

"မွန္ကန္တဲ ့အစီအစဥ္ေရးဆဲြခဲ ့တာေတြ၊ မွန္ကန္တဲ ့ၿပင္ဆင္မွဳေတြႏွင္ ့တိက်မွန္ကန္တဲ ့ေဆာင္ရြက္ခ်က္
ေတြဟာ မည္သည္ ့ရည္မွန္းခ်က္ကိုမဆုိၿပီးေၿမာက္ၿပည္ ့စုံေစနုိင္တယ္ဆုိတာ သက္ေသပါပဲ...
ဒါေႀကာင္ ့လည္းကြ်န္ေတာ္ဟာ ( ပထမအႀကိမ္ ရွဳံးနိမ္ခဲ ့အၿပီးမွာ ) ထပ္မံတက္ေရာက္ဖုိ ့စီစဥ္ခဲ ့ တာပါ
ပဲ...
ဒီရည္မွန္းခ်က္ဟာၿဖစ္ေၿမာက္ေအာင္ၿမင္နုိင္ရမယ္ဆုိတာ ကြ်န္ေတာ္သိပါတယ္...ဘယ္လုိအေၿခအေနမ်ဴိး
မ်ာရွဳံးနိမ္ ့ခဲ ့ပါေစ၊ ထပ္မံႀကဳိးစားယင္ေအာင္ၿမင္နုိင္တယ္ဆုိတာ ဒါကသက္ေသၿပခဲ ့တာပါပဲ...
အေၿခေနေတြကုိၿပန္လည္သံုးသပ္၊အခ်က္အလက္အရင္းအၿမစ္ေတြ ၿပန္လည္စုစည္း၊ ခြန္အားေတြၿပန္ေမြး၊
ၿပန္လည္အစီအစဥ္အကြက္ခ်ၿပီး လြန္ခဲ ့တဲ ့အေတြ ့အႀကဳံေတြကုိအသံုးခ်မယ္ဆုိယင္ ေအာင္ၿမင္မွာအမွန္
ပါပဲ..." လို ့ဒန္ကန္ ကေၿပာႀကားခဲ ့ပါတယ္...

တတိယေၿမာက္ စစ္မွဳထမ္းေဟာင္း ဒန္နီဗင္းစ္ ကေတာ့ အသက္ ၃၇ ႏွစ္ရွိၿပီး၊ ဖေလာ္ရီဒါၿပည္နယ္က ၿဖစ္
ကာ အီရတ္စစ္ပဲြမွာ ၎ရဲ ့ေၿခေထာက္ေတြဆံုးရွဳံးခဲ ့ရပါတယ္...
သူ ့ရဲ ့ေၿခေထာက္ငုတ္တုိမွာ အနာစိမ္းလိုအနာတစ္ခုၿဖစ္ေနခဲ ့ၿပီး ထုိအနာေႀကာင္ ့အဖ်ားအႀကီးအက်ယ္
တက္ၿခင္း၊ ေခ်ာင္းဆုိးၿခင္း၊ ခြ်ဲသလိပ္ႀကပ္တာေတြအထိၿဖစ္တတ္ပါတယ္...
ေတာင္ထိပ္ကုိေရာက္ခဲ ့ၿပီး ၿပန္အဆင္း ေပေပါင္း ၁၅၀၀၀ အေရာက္မွာ နီဗင္းစ္ ကိုဘီးတပ္လူနာတင္စင္
ႏွင္ ့သယ္ယူခဲ ့ရပါတယ္...

ဒါဟာ၎တုိ ့ရင္ဆုိင္ခဲ ့ရတဲ ့စိန္ေခၚမွဳ၊ အခက္အခဲေတြထဲက တစ္ခုမွ်သာၿဖစ္ပါေသးတယ္...
ေတာင္ေပၚကုိတက္လုိ ့ ၅ ရက္ေၿမာက္မွာေတာ့၎တုိ ့အဖဲြ ့ဟာ ေပ ၁၅၀၀၀ ကေန ၁၉၀၀၀ အထိေရာက္
ေနခဲ ့ႀကၿပီး အလြန္ပါးလႊာတဲ ့ေလထုေႀကာင္ ့အားလံုးဟာ အသက္ကုိခက္ခဲပင္ပန္းစြာ ရွဴခဲ ့ႀကရပါတယ္...
ကီလီမန္ဂ်ာရုိေတာင္ရဲ ့ေအာက္ေၿခလမ္းေႀကာင္းေတြဟာ ပ်ံ ့ၿပဴေပမယ့္အထက္ပုိင္းကုိေရာက္ယင္ေတာ့
ေက်ာက္ေဆာင္ေက်ာက္သားမ်ားၿဖစ္ကာ ေက်ာက္ခဲအေသး၊ အေႀကေတြကေၿခေထာက္အတုတပ္ထားသူ
ေတြအတြက္ ဒုကၡေ၇ာက္ေစပါေတာ့တယ္....
ယုိင္နဲ ့ေနတဲ ့ေက်ာက္သားေတြေႀကာင္ ့ေၿခတုေတြဟာ ေနာက္ကုိေခ်ာ္ထြက္ေနခဲ ့လို ့ဒန္ကန္အေနနဲ ့သူ
ဟာေတာင္ေပၚကုိ ႏွစ္ခါၿပန္တက္ေနရတယ္လုိ ့ေတာင္ထင္ေနခဲ့မိပါတယ္....

" ဒီခရီးစဥ္တစ္ခုလံုးဟာ မယံုႀကည္နုိင္စရာေကာင္းေလာက္ေအာင္ခက္ခဲ ပင္ပန္းတယ္ဆုိတာမွန္းဆလို ့
ရပါတယ္...အခက္အခဲဆံုးကေတာ့ေပ ၁၅၀၀၀ ကေန ၁၉၀၀၀ အထိတက္ခဲ ့ရတဲ ့အပိုင္းပါပဲ..." လုိ ့ဒင္
ဗာ တကၠသိုလ္မွာ ပညာတက္ေရာက္သင္ႀကားေနတဲ ့ ဒန္ကန္က ဆုိပါတယ္...
" ေက်ာက္တံုးေတြက တစ္ကယ္ ့ကုိယဲ ့ယဲ ့ေလးေတြ...တစ္ကယ့္ကုိ မတ္ေစာက္တာေတြပါ...ေၿခေထာက္
အစစ္မရွိ၊ ေၿခက်င္း၀တ္မရွိတာမုိ ့ဒီလိုေခ်ာက်ေနရတဲ ့အေၿခအေနမွာဘယ္လိုမွ ကုတ္ကပ္ထားလို ့မရခဲ ့
ပါဘူး...." လို ့လည္း သူကဆုိပါတယ္...

ေတာင္တက္သမားေတြအတြက္လြယ္တယ္လို ့ဆုိနုိင္တဲ ့အဆင္းဟာလည္း သူတုိ ့လိုေၿခတုတပ္ထားသူ
ေတြအတြက္ေတာ့မလြယ္ကူလွပါဘူး...
ဒန္ကန္ဟာ ေၿခေခ်ာ္ၿပီးဒလိမ္ ့ေကာက္ေကြးလိမ္ ့က်သြားခဲ ့ရသလုိ၊ ေဘာင္ယာရဲ ့ေၿခေထာက္အတုဟာ
လည္းကြ်တ္ထြက္သြားခဲ ့ရပါတယ္...
" ကြ်န္ေတာ့မွာ ဒူးအတုိေလးသာရွိတာမုိ ့ေအာက္ကုိၿပဳတ္က်တာဟာ ေတာ္ေတာ္ကုိစိတ္ဒုကၡေရာက္၊ စုိး
ရိမ္ထိတ္လန္ ့ခဲ ့ရပါတယ္...ေတာင္ေပၚကၿပဳတ္က်တာဟာကုိ ့ယုိ ့ကားယားမုိ ့ဘယ္လိုမွႀကည္ ့မေကာင္း
တာကေတာ့အမွန္ပါပဲ..." လုိ ့ဒန္ကန္ ကေၿပာႀကားခဲ ့ပါတယ္...

ဘ၀မွာ မၿပည့္စံုမွဳေတြရွိေနခဲ ့မယ္ဆုိယင္ေတာင္မွ ၿဖစ္၇မယ္၊ ေအာင္ၿမင္၇မယ္ဆုိတဲ ့ယံုႀကည္မွဳအၿပည္ ့
နဲ ့ႀကဳိးစားမယ္ဆုိယင္ ၿဖစ္နုိင္တယ္ဆုိတာ ဒီမသန္မစြမ္း၊ ဒုကၡိတသံုးေယာက္ရဲ ့အၿဖစ္ကသက္ေသပါပဲ...


အဂၤလိပ္လုိသတင္းေလးပါ....

The three American veterans from three different wars had only one good leg among them. But that didn't stop them from summiting Africa's highest mountain.

The three soldiers -veterans of Afghanistan, Iraq and Vietnam -scrambled, clawed and plodded to the top of Tanzania's Mount Kilimanjaro, hiking up the domed mountain's scree-filled paths on one human leg and five prosthetics made of titanium and carbon fiber.

They skidded. They fell. They removed their legs to adjust their shoes.

And after six days of climbing they stood at 19,340 feet (5,895 metres) -Africa's highest point.
"The message we're trying to send back to the USA is no matter what disability you have you can be active," said Kirk Bauer, the executive director of Disabled Sports USA and a 62-year-old Vietnam veteran who lost his leg in 1969. Bauer, of Ellicott City, Maryland, was one of the triumphant climbers.

"If three amputees from three different wars and two different generations with literally one good leg can climb Kilimanjaro, our other disabled friends can get out and go hiking or go biking or swim a mile, can get out and lead a healthy life," he said.

The youngest of the veterans, 26-year-old Neil Duncan, lost both legs to a roadside bomb in Afghanistan in 2005. The Denver, Colorado, resident tried to summit Kilimanjaro last year, but poor planning and a fast ascent schedule doomed the trip.

This time a different guide planned a route specifically for the veterans. The group took six days to ascend, instead of three or four, and a special permit for the disabled allowed them to spend the night in tents at 5,800 meters. Last Sat urday morning they made it to the top. "It was evidence that with the right planning and right preparation and right execution anything can be done," Duncan said. "That was why I was so set on coming back. I knew it was at tainable. It was proof that you can bounce back from a failure in anything.

You can regroup, recuperate, replan and use your previous experience and be successful."


The third veteran, Dan Nevins, a 37-year-old from Florida, who lost his legs in Iraq, developed a pressure boil on one of his leg’s stumps, which may have lead to his developing of a high fever, coughing and congestion. After reaching the summit and descending to 15,000 feet, Nevins was evacuated down on a wheeled stretcher.
That illustrated just one of the challenges the amputees faced. On Day 5, the group hiked from 15,500 feet to 19,000 feet, a 12-hour day in thin air that left everyone struggling to breathe.

Kilimanjaro’s lower paths are flat dirt, but higher trails turn to a rock and scree blend difficult for prosthetics.

In the loose rock the artificial legs slid backward, leading Duncan to feel like he was climbing the mountain twice.

“It’s an incredible amount of work as you can imagine but one of the most difficult portions of the whole deal was the assent from 15,500 to 19,000,” said Duncan, a student at the University of Denver. The rocks were “real loose, real steep. With having no feet or ankles I was lacking the ability to grip into that dirt.” Going down — the part many climbers say is the hardest on the body — was no easier for the amputees. Duncan lost his footing and somersaulted. Bauer’s artificial leg fell off. “I have only one real knee, and it takes an incredible amount of stress from falling,” Duncan said.

“It’s more of a controlled fall down the mountain. It’s not a graceful process I assure you.” — AP